* Draagvlak voor uw plannen en ideeën?
* Een nieuw plan of een andere campagne?
* Een tekst die effect sorteert?
* Een product of bedrijf?
* Internationale relaties?
* Een evaluatie van uw organisatie en
concurrenten?
* Project- of tijdelijk management?
* Een nieuw plan of een andere campagne?
* Een tekst die effect sorteert?
* Een product of bedrijf?
* Internationale relaties?
* Een evaluatie van uw organisatie en
concurrenten?
* Project- of tijdelijk management?
Directie: drs. Aad van der Werf
* ruime internationale marketingervaring
* achtergrond in fysische chemie en filosofie
* tweevoudige Effie bekroning voor effectieve reclame
* vinoloog van het jaar 1999
De vrije wil, wis- en natuurkundig bekeken
G. Mannoury in Signifische Dialogen, L.E.J. Brouwer, F. van Eeden, S.J. van Ginneken, G. Mannoury (1937, 1938) p.39: Natuurlijk moet daarbij in het oog gehouden worden, dat werkelijke, levende taal nimmer formalistisch is, en dat zuivere, streng volgehouden definities enkel in een kunstmatig woord of symbolensysteem (als de rechtstaal of de wiskunde) mogelijk zijn. Vergelijkt men b.v. de betekenis van ik wil (in de zuivere presens) met die van: ik weet (intuitief), dat ik zal, dan blijkt het onderscheid geheel op emotioneel gebied te liggen, terwijl van indicatief standpunt beschouwd, de ene uitdrukking steeds door de andere kan worden vervangen. M.a.w.: formeel is de psychische causaliteit tot de begrippen waarheid en tijdsorde terug te brengen. Dit formele element nu dient uitgeschakeld te worden, als men op de individuele en occasionele betekenisverschillen der psychisch causale woorden en uitdrukkingen de volle aandacht wil vestigen.
Albert Einstein in Mein Weltbild, Wie ich die Welt sehe, 1930: An Freiheit des Menschen im philosophischen Sinne glaube ich keineswegs. Jeder handelt nicht nur unter ausserem Zwang, sondern auch gemass innerer Notwendigkeit. Schopenhauer Spruch: Ein Mensch kann zwar tun, was er will, aber nicht wollen, was er will, hat mich seit meiner Jugend lebendig erfullt und ist mir beim Anblick und beim Erleiden der Harten des Lebens immer ein Trost gewesen und eine unerschopfliche Quelle der Toleranz.
Hermann Kretzschmar, Max Planck als Philosoph, 1967, p.74: Nun liegt die Unmoglichkeit, das eigene gegenwartige Ich dem Kausalgesetz zu unterstellen, im Logischen. Soweit wir namlich selbst als erkennendes Subjekt auftreten, mussen wir auf eine kausale Beurteilung unseres gegenwartigen Ich Verzicht leisten. Hier ist also die Stelle, wo die Willensfreiheit einsetzt und ihren Platz behauptet, ohne sich durch irgend etwas verdrangen zu lassen. Bei uns selbst durfen wir immer an unbegrenzte Moglichkeiten, an die starksten und seltsamsten schlummernden Krafte, an jedes Wunder glauben, ohne befurchten zu mussen, dass wir irgend einmal mit dem Kausalgesetz in Konflikt geraten konnten...
J.B. Ubbink in Wetenschap, Waarheid en Werkelijkheid, 1955 p.61: Zo weinig als deze gegevenheid zich in concreto laat vast leggen, zo weinig is dat ook met de vrijheid van het subject het geval. En daarover behoeft men zich niet te verbazen; deze term immers geeft geen objectieve beschrijving van een eigenschap van het subject, het subject kan niet als object dat zich beschrijven laat gevat worden (met dat gegeven zijn beschrijft men het object niet). Waarmede niet gezegd is dat die vrijheid irreeel of een fictie zou zijn. Daarom is het ook niet toelaatbaar om in 1 adem te spreken over vrije wil enerzijds en al-dan-niet gedetermineerd zijn van de natuur anderzijds. Daarom ook is het ontoelaatbaar om het zo voor te stellen alsof de quantum-mechanica de vrije wil van de mens weer in ere hersteld heeft. Die vrije wil van het subject immers is het tegenpart van de gegevenheid van het object; die gegevenheid heeft niets te maken met determinisme of indeterminisme.
M. Born, Natural Philosophy of Cause and Chance in J.B. Ubbink, Geesten, Computers en Leugenaars, 1967, p.159: From the significance of freedom, as a mere possibility limited by natural laws, there is no way to that reality of volition and freedom of decision with which ethics is concerned. To mistake the choice (Auswahl) which an electron, according to Bohrs theory has between different quantum orbits, with a choice (Wahl) in the ethical sense of this concept, would mean to become the victum of a purely linguistic equivocality.
Sabine Hossenfelder op backreaction.blogspot.com/2016 Free will is dead, let us bury it.: There are only two types of fundamental laws that appear in contemporary theories. One type is deterministic, which means that the past entirely predicts the future. There is no free will in such a fundamental law because there is no freedom. The other type of law we know appears in quantum mechanics and has an indeterministic component which is random. This randomness cannot be influenced by anything, and in particular it cannot be influenced by you, whatever you think you are. There is no free will in such a fundamental law because there is no will - there is just some randomness sprinkled over the determinism.
After plain denial, the somewhat more enlightened way to insist on free will is to redefine what it means. You might settle for example on speaking of free will as long as your actions cannot be predicted by anybody, possibly not even by yourself. Clearly, it is presently impossible to make such a prediction. It remains to be seen whether it will remain impossible, but right now it is a reasonable hope. If that is what you want to call free will, go ahead, but better not ask yourself what determined your actions.
You just have to keep in mind that indeterminism does not mean free will. Indeterminism just means there is some element of randomness, either because that is fundamental or because you have willfully ignored information on short distances.
It does not mean that you are not making decisions or are not making choices. Free will or not, you have to do the thinking to arrive at a conclusion, the answer to which you previously did not know. Absence of free will does not mean either that you are somehow forced to do something you did not want to do. There is not anything external imposing on you. You are whatever makes the decisions.
Denying free will is considered politically incorrect because of a wide-spread myth that free will skepticism erodes the foundation of human civilization.
This option of giving up free will in quantum mechanics goes under the name superdeterminism and is exceedingly unpopular. There seem to be but three people on the planet who work on this,
t Hooft, me, and a third person whose name I have forgotten.
Gerard t Hooft in On the Free-Will Postulate in Quantum Mechanics, 2007, p.1: Our axiom, to be referred to as the unconstrained initial state condition, has consequences similar to free will, but does not clash with determinism, and appears to lead to different conclusions concerning causality and locality in quantum mechanics. Models proposed earlier by this author fall in this category. Imposing our unconstrained initial state condition on a deterministic theory underlying Quantum Mechanics, appears to lead to a restricted free will condition in the quantum system: an observer has the free will to modify the setting of a measuring device, but has no control over the phase of its wave function. The dismissal of the usual free will concept does not have any consequences for our views and interpretations of human activities in daily life, and the way our minds function, but it requires a more careful discussion on what, in practice, free will actually amounts to.
Julie Rehmeyer in Do subatomic particles have free will?, Science News, 2008: Two highly regarded Princeton mathematicians, John Conway and Simon Kochen, claim to have proven that if humans have even the tiniest amount of free will, then atoms themselves must also behave unpredictably.
Gerard t Hooft of the University of Utrecht in the Netherlands, who won the Nobel Prize in physics in 1999, says the pairs conclusions are legitimate, but he chooses determinism over free will. As a determinist I would say that yes, you bet, an experimenters choice what to measure was fixed from the dawn of time, and so were the properties of the thing he decided to call a photon, t Hooft says. If you believe in determinism, you have to believe it all the way. No escape possible. Conway and Kochen have shown here in a beautiful way that a half-hearted belief in pseudo-determinism is impossible to sustain.
Klaas Landsman in Naar alle onwaarschijnlijkheid, Toeval in de wetenschap en filosofie, 2018, p.190: Het probleem van de vrije wil is dat deze twee begrippen elkaar tegenspreken, evenals lieve terrorist of middelmatig genie. Het gaat er in alle drie deze gevallen om dat de betekenis van het tweede woord niet door toevoeging van het eerste woord te matigen is zonder de essentie ervan uit te hollen. Arthur Schopenhauer legde dit glashelder uit:
De uiteindelijke reden hiervan is dat het ware wezen van de mens zijn wil is, dat zijn wil zijn eigenlijke identiteit is, de basis van zijn bewustzijn, een altijd aanwezig gegeven waarvan hij niet los kan komen. Want hij is naargelang hij wil, en hij wil naargelang hij is. Daarom staat de vraag of hij ook anders zou kunnen willen gelijk aan de vraag of hij ook een ander zou kunnen zijn dan hijzelf is.
p.191: Het is een elementair logisch punt dat iets wat met zichzelf in tegenspraak is, niet kan bestaan. De vrije wil bestaat dus niet. Deze conclusie volgt puur uit de incoherentie van het begrip en dus zonder een beroep te doen op neurowetenschap (Auteurs als Wegner (2002), The Illusion of Conscious Will; Lamme (2011), De vrije wil bestaat niet; en Swaab (2010), Wij zijn ons brein, ontkennen niet zozeer het bestaan van de vrije wil als wel van de bewuste wil. Dit is niet het probleem van de vrije wil.)
Zo onderscheiden we tenslotte nog de bewuste van de vrije wil.
Den Haag, oktober 2018
Aad van der Werf
Albert Einstein in Mein Weltbild, Wie ich die Welt sehe, 1930: An Freiheit des Menschen im philosophischen Sinne glaube ich keineswegs. Jeder handelt nicht nur unter ausserem Zwang, sondern auch gemass innerer Notwendigkeit. Schopenhauer Spruch: Ein Mensch kann zwar tun, was er will, aber nicht wollen, was er will, hat mich seit meiner Jugend lebendig erfullt und ist mir beim Anblick und beim Erleiden der Harten des Lebens immer ein Trost gewesen und eine unerschopfliche Quelle der Toleranz.
Hermann Kretzschmar, Max Planck als Philosoph, 1967, p.74: Nun liegt die Unmoglichkeit, das eigene gegenwartige Ich dem Kausalgesetz zu unterstellen, im Logischen. Soweit wir namlich selbst als erkennendes Subjekt auftreten, mussen wir auf eine kausale Beurteilung unseres gegenwartigen Ich Verzicht leisten. Hier ist also die Stelle, wo die Willensfreiheit einsetzt und ihren Platz behauptet, ohne sich durch irgend etwas verdrangen zu lassen. Bei uns selbst durfen wir immer an unbegrenzte Moglichkeiten, an die starksten und seltsamsten schlummernden Krafte, an jedes Wunder glauben, ohne befurchten zu mussen, dass wir irgend einmal mit dem Kausalgesetz in Konflikt geraten konnten...
J.B. Ubbink in Wetenschap, Waarheid en Werkelijkheid, 1955 p.61: Zo weinig als deze gegevenheid zich in concreto laat vast leggen, zo weinig is dat ook met de vrijheid van het subject het geval. En daarover behoeft men zich niet te verbazen; deze term immers geeft geen objectieve beschrijving van een eigenschap van het subject, het subject kan niet als object dat zich beschrijven laat gevat worden (met dat gegeven zijn beschrijft men het object niet). Waarmede niet gezegd is dat die vrijheid irreeel of een fictie zou zijn. Daarom is het ook niet toelaatbaar om in 1 adem te spreken over vrije wil enerzijds en al-dan-niet gedetermineerd zijn van de natuur anderzijds. Daarom ook is het ontoelaatbaar om het zo voor te stellen alsof de quantum-mechanica de vrije wil van de mens weer in ere hersteld heeft. Die vrije wil van het subject immers is het tegenpart van de gegevenheid van het object; die gegevenheid heeft niets te maken met determinisme of indeterminisme.
M. Born, Natural Philosophy of Cause and Chance in J.B. Ubbink, Geesten, Computers en Leugenaars, 1967, p.159: From the significance of freedom, as a mere possibility limited by natural laws, there is no way to that reality of volition and freedom of decision with which ethics is concerned. To mistake the choice (Auswahl) which an electron, according to Bohrs theory has between different quantum orbits, with a choice (Wahl) in the ethical sense of this concept, would mean to become the victum of a purely linguistic equivocality.
Sabine Hossenfelder op backreaction.blogspot.com/2016 Free will is dead, let us bury it.: There are only two types of fundamental laws that appear in contemporary theories. One type is deterministic, which means that the past entirely predicts the future. There is no free will in such a fundamental law because there is no freedom. The other type of law we know appears in quantum mechanics and has an indeterministic component which is random. This randomness cannot be influenced by anything, and in particular it cannot be influenced by you, whatever you think you are. There is no free will in such a fundamental law because there is no will - there is just some randomness sprinkled over the determinism.
After plain denial, the somewhat more enlightened way to insist on free will is to redefine what it means. You might settle for example on speaking of free will as long as your actions cannot be predicted by anybody, possibly not even by yourself. Clearly, it is presently impossible to make such a prediction. It remains to be seen whether it will remain impossible, but right now it is a reasonable hope. If that is what you want to call free will, go ahead, but better not ask yourself what determined your actions.
You just have to keep in mind that indeterminism does not mean free will. Indeterminism just means there is some element of randomness, either because that is fundamental or because you have willfully ignored information on short distances.
It does not mean that you are not making decisions or are not making choices. Free will or not, you have to do the thinking to arrive at a conclusion, the answer to which you previously did not know. Absence of free will does not mean either that you are somehow forced to do something you did not want to do. There is not anything external imposing on you. You are whatever makes the decisions.
Denying free will is considered politically incorrect because of a wide-spread myth that free will skepticism erodes the foundation of human civilization.
This option of giving up free will in quantum mechanics goes under the name superdeterminism and is exceedingly unpopular. There seem to be but three people on the planet who work on this,
t Hooft, me, and a third person whose name I have forgotten.
Gerard t Hooft in On the Free-Will Postulate in Quantum Mechanics, 2007, p.1: Our axiom, to be referred to as the unconstrained initial state condition, has consequences similar to free will, but does not clash with determinism, and appears to lead to different conclusions concerning causality and locality in quantum mechanics. Models proposed earlier by this author fall in this category. Imposing our unconstrained initial state condition on a deterministic theory underlying Quantum Mechanics, appears to lead to a restricted free will condition in the quantum system: an observer has the free will to modify the setting of a measuring device, but has no control over the phase of its wave function. The dismissal of the usual free will concept does not have any consequences for our views and interpretations of human activities in daily life, and the way our minds function, but it requires a more careful discussion on what, in practice, free will actually amounts to.
Julie Rehmeyer in Do subatomic particles have free will?, Science News, 2008: Two highly regarded Princeton mathematicians, John Conway and Simon Kochen, claim to have proven that if humans have even the tiniest amount of free will, then atoms themselves must also behave unpredictably.
Gerard t Hooft of the University of Utrecht in the Netherlands, who won the Nobel Prize in physics in 1999, says the pairs conclusions are legitimate, but he chooses determinism over free will. As a determinist I would say that yes, you bet, an experimenters choice what to measure was fixed from the dawn of time, and so were the properties of the thing he decided to call a photon, t Hooft says. If you believe in determinism, you have to believe it all the way. No escape possible. Conway and Kochen have shown here in a beautiful way that a half-hearted belief in pseudo-determinism is impossible to sustain.
Klaas Landsman in Naar alle onwaarschijnlijkheid, Toeval in de wetenschap en filosofie, 2018, p.190: Het probleem van de vrije wil is dat deze twee begrippen elkaar tegenspreken, evenals lieve terrorist of middelmatig genie. Het gaat er in alle drie deze gevallen om dat de betekenis van het tweede woord niet door toevoeging van het eerste woord te matigen is zonder de essentie ervan uit te hollen. Arthur Schopenhauer legde dit glashelder uit:
De uiteindelijke reden hiervan is dat het ware wezen van de mens zijn wil is, dat zijn wil zijn eigenlijke identiteit is, de basis van zijn bewustzijn, een altijd aanwezig gegeven waarvan hij niet los kan komen. Want hij is naargelang hij wil, en hij wil naargelang hij is. Daarom staat de vraag of hij ook anders zou kunnen willen gelijk aan de vraag of hij ook een ander zou kunnen zijn dan hijzelf is.
p.191: Het is een elementair logisch punt dat iets wat met zichzelf in tegenspraak is, niet kan bestaan. De vrije wil bestaat dus niet. Deze conclusie volgt puur uit de incoherentie van het begrip en dus zonder een beroep te doen op neurowetenschap (Auteurs als Wegner (2002), The Illusion of Conscious Will; Lamme (2011), De vrije wil bestaat niet; en Swaab (2010), Wij zijn ons brein, ontkennen niet zozeer het bestaan van de vrije wil als wel van de bewuste wil. Dit is niet het probleem van de vrije wil.)
Zo onderscheiden we tenslotte nog de bewuste van de vrije wil.
Den Haag, oktober 2018
Aad van der Werf
